Het Buitenhuis Canton

 

Alleen hele oudere Baarnaars zullen zich deze buitenplaats met zijn bijzondere bouwstijl nog kunnen herinneren, want de villa werd In het jaar 1910 afgebroken.

Huize Canton

Waarom dit huis in deze Chinese stijl werd gebouwd? vraagt u. Wij vonden er in "Pluim" o.m. het volgende over: Het buitenhuis "Canton" zo heette de buitenplaats, is in 1793 door den heer Reinhard Scherenberg in Chinese stijl gebouwd. Dezelfde heer, tapijtfabrikant van koeharen, tapijten en daarbij scheepskapitein, had na zijn volbrachte reizen in China in de jaren 1790 en 1791 het nabij gelegen buitenhuis In "Peking" in dezelfde stijl laten oprichten.

Scherenberg was namelijk door zijn handel op China schatrijk geworden, hij woonde In Amsterdam en "Canton" was dan ook uitsluitend zijn "buitenhuis", waar hij rust en verpozing vond in het dorpje Baarn. Het was een exotisch zomerverblijf. 

In het jaar 1815 kwam de buitenplaats in het bezit van de Prins van Oranje. Na in de vorige eeuw nogal eens van bezitter te zijn verwisseld, werd "Canton" in 1904. eigendom van de heer August Janssen (die o.m. aan Baarn een badinrichting schonk). Naast hem waren een der laatste bewoners de dames Spengler, die er een sanatorium hielden.

“Waar dit buitenhuis stond?" vraagt een jongere lezer. Tussen de Javalaan en de CantonIaan, waar het hoofdkantoor van "Conservatrix" was gevestigd die op 8 december 2020 failliet was verklaard op verzoek van de Nederlandse Bank.

De huidige villa is wel in een geheel andere stijl gebouwd dan die op het oude plaatje.

Tussen twee haakjes: De naam Scherenberg wordt ook thans nog in ere gehouden door de

gelijknamige flat aan de Schoolstraat.

Het huidige gebouw aan de Cantonlaan

Start de persen! Vandaag is morgen alweer gisteren (deel 2) wordt gedrukt!

 

Het is zover. Deel twee van ons boek Vandaag is morgen alweer gisteren wordt op dit moment gedrukt en gebonden door Drukkerij Bakker Baarn en Drukkerij Aeroprint. Dat is goed nieuws, want dat betekent dat we de boeken binnen afzienbare tijd op voorraad zullen hebben en iedereen die het boek heeft besteld het boek binnenkort in de bus kan verwachten.

Heeft u het boek nog niet besteld, geen nood. Klik hier om het boek alsnog te bestellen zodat u binnenkort ook uw exemplaar thuis ontvangt.

Hieronder wat foto's van het productieproces:

Bekijk onderstaand filmpje om te zien hoe Vandaag is morgen alweer gisteren, deel 2 gedrukt wordt.

Wilt u terugzien hoe deel 1 destijds gedrukt en gebonden werd? Bekijk het filmpje hieronder:

Bestel uw exemplaar nu en ontvang het binnenkort thuis in de bus. Klik hier

Of stuur een mailtje naar: groenegraf.baarn@gmail.com

BURBANKIA

Opa Baard

 BURBANKIA

Vele jaren stond bovenstaande naam te lezen aan de Faas Eliaslaan. Het was met grote letters in gekleurde vetplan­ten gemaakt voor het huis met de dahliakwekerij. Ik bedoel, zoals de ou­dere Baarnaars wel zullen begrijpen, de kweek van opa Hornsveld. Meestal 'opa Baard' genaamd. Enkelen onder U, hebben misschien ook nog wel zijn vader, de heer Nicolaas Hornsveld, ge­kend, die de hoge leeftijd van 100 jaar bereikte. Op die honderdste verjaardag schreef hij het volgende dankwoord.

"Aangezien het mij onmogelijk is allen die mij op mijn honderdste verjaardag persoonlijk bezoek, dan wel schrijven, stoffelijke blijken of op welke wijze dan ook verrasten, schriftelijk te bedan­ken doe ik het graag langs deze weg. Mede namens de familie, N. Horns­veld". Gedateerd september 1936.

Van de populaire familie Hornsveld kunnen wij ouderen ons nog goed 'opa Baard' voor de geest halen. Hij was een gezellig mens, zoals alle Hornsvel­den. Denk maar eens aan zoon Klaas, die altijd met een bloem in zijn knoops­gat liep. 'Opa Baard' stond in heel Europa bekend om zijn kennis op het gebied van de dahlia cultures. Men noemde hem de Dahliakoning, de nes­tor der Dahlia pioniers. Op zijn negen­tigste verjaardag kwamen wel 300 be­zoekers, die hem allen op de een of andere wijze in, het zonnetje wilden zetten. Het gemeentebestuur, onder aanvoering van destijds burgemeester van Beek Calkoen was aanwezig als­mede de intendant van het paleis jhr. C. Dedel, die de gelukwensen van de koninklijke familie overbracht.

Ik wil U niet alle verenigingen noemen, die op deze verjaardag aanwezig wa­ren, maar U begrijpt dat alles wat met de tuinbouw te maken had acte de préséance gaf. Ook de beide gerefor­meerde predikanten ds. Zeyl en ds. Zee­gers, want op kerkelijk gebied behoor­de de familie Hornsveld tot de trouw­ste gemeenteleden. 'Opa Baard' kreeg vele waardevolle geschenken, waaron­der veel sigaren. ,,Het zijn er wel veel, maar ik krijg ze wel op" zei een glun­derende 'Opa Baard'.

de 100 jarige Hornsveld in de zijspan. Zijn zoon Hendrik berijdt de motor.

In 1907 begon hij met het kruisen van verschillende dahliasoorten en had daar veel succes mee. Dat leverde hem dan ook enkele onderscheidingen op, zoals Ridder in de Orde van Oranje-Nassau alsmede vele buitenlandse onderschei­dingen. Hij is altijd een bescheiden man gebleven. 

De heer Hornsveld werd dikwijls op het Paleis te Soestdijk uitgenodigd om aan Koningin Emma zijn nieuwste aan­winsten te laten zien. Een nieuw soort dahlia gaf hij de naam 'Prinses Julia­na' mee. Hornsveld nam de vrijheid om Koningin Emma te vragen hoe zij deze bloem vond. Zij liep toen naar een ander soort dahlia, genaamd ko­ning Leopold, en zei "Deze vind ik wel mooier Hornsveld, want deze dahlia heeft een open hart. Ik hou van open harten, behalve bij een krop sla" en lachend liep zij vervolgens verder. Later bracht Koningin Wilhelmina hem een bezoek. Tegen de etiquette van het ko­ninklijk huis in vroeg Hornsveld haar hoe zij de dahlia 'prinses Juliana' vond.

Zij bekeek ook de dahlia, ietwat gestreng, en antwoordde alsof zij de 'on­gepaste vraag' niet gehoord had "U heeft nogal moeilijkheden met de ex­port naar de Verenigde Staten Horns­veld". Gelukkig leven we nu in een geheel andere tijd.

Herinneringen aan het oude buurtje Santvoort

Leven op de dijken

door Eric van der Ent

In de tweede helft van de jaren zestig ben ik opgegroeid in de Elisabethstraat in het buurtje Santvoort. Dit arbeiderswijkje is eind jaren zestig gesaneerd. Grote gezinnen leefden er in te kleine huisjes. Men had het niet breed, maar gezellig was het er wel. Er woonden bekende Baarnse families zoals Radstok, Van Diermen, Keppel, Van den Brakel, Broerze en Bos. Namen die nog steeds veel in Baarn voorkomen. Warme herinneringen aan vervlogen tijden.

Het oude buurtje Santvoort.
(Coll. Groenegraf.nl)

Gerharda (Gradje) van Diermen en
Teunis (Teus) Koenen in de
 achtertuin van Elisabethstraat 53
(Coll. Groenegraf.nl)

Weliswaar geboren in 1965 in Utrecht, in het Elisabethziekenhuis om precies te zijn, ben ik opgegroeid in de Elisabethstraat in Baarn. Voor wie niet weet waar de reeds lang verdwenen straat lag een korte introductie. Tussen Zandvoortweg en Berkenweg (de voormalige Verlengde Dalweg) lag het buurtje Santvoort. Daar waren straten als Elisabethstraat (voordien Hanensteeg genaamd), Johannalaan, Dijkweg, Dallaan (nu Beukenlaan) en Zantvoortlaan (nu Eikenweg) te vinden. Mijn ouders, Thea en Dirk van der Ent woonden na hun trouwen op het zoldertje van mijn overgrootouders van moeders kant, Teus Koenen en Gradje van Diermen op Elisabethstraat 53. Voor mijn gevoel woonde ik daar mijn hele jeugd, maar herinneringen kunnen bedriegen. Toen ik 4 jaar was, eind jaren zestig, werd de hele buurt gesaneerd en werd er een nieuwbouwwijk uit de grond gestampt met namen als Elzenlaan, Essenlaan, Populierenlaan en Goudenregenlaan. Mijn ouders verhuisden met hun kinderen, ikzelf en zusje Marty, naar Goudenregenlaan 33. Daar werd broertje Sylvester (Kuuk) geboren. Mijn ouders wonen er nog steeds.

Herinneringen

Hoe jong ik ook was, toch heb ik veel herinneringen aan de buurt. De middenstand was er ruim vertegenwoordigd. In de Dijkweg waren onder andere melkboer Evert Nagel, bakker Gerrit de Gier, slager Joop Metten, kapper Dirk Geijtenbeek, kruidenier Hendrik van Beest, kruidenier Jan Nijhof (opa van Jan Nijhof, huidige eigenaar van het bekende woonwarenhuis). Onze buurman in de Elisabethstraat op nummer 55 was Roel Luijer, handelaar in lompen en metalen. 

Familie Luijer, Elisabethstraat 55
(Coll. Heidi Grasmeijer-Luijer)

Gouden handel
(Foto: Groenegraf.nl)

Tegenwoordig zou het niet meer kunnen dat zo’n bedrijf midden in een woonwijk gevestigd is. Grote balen oud papier stonden tegen de zijgevel van de woning van Gradje en Teus Koenen opgestapeld. Bij een brand was de ramp niet te overzien geweest. Toen kon dat allemaal gewoon. Buurtkinderen gingen regelmatig de buurt en de omliggende wijken in om oud papier op te halen. Daar kregen ze bij Luijer een paar cent voor. Vooral als de PTT weer een nieuw telefoonboek had uitgegeven was de opbrengst hoog. Die oude telefoonboeken waren lekker dik en zwaar en elke kilo telde. Nadat de verzamelde ‘handel’ door Luijer was gewogen en de opbrengst was uitbetaald liepen we op een draf naar het sigarenwinkeltje van Tante Saartje (Ligtenberg) aan de Berkenweg. Zij had op de toonbank een dienblad met losse snoepjes, lollies, dropstaafjes en zoethout staan die je voor een cent per stuk kon kopen. Het geduld van Tante Saartje werd op de proef gesteld want we konden minuten lang twijfelen welke lekkernijen we zouden kiezen.

Jan Aart Ligtenberg  en 'tante' Saartje voor hun sigarenwinkeltje aan de Berkenweg.
Coll. Groenegraf.nl

Ook Luijer ging met zijn tijd mee. Ik kan me nog herinneren dat er een enorme persmachine geïnstalleerd werd. Een grote kraanwagen verscheen in de Elisabethstraat die de machine achterin de loods plaatste. De machine werd van boven gevuld en aan de zijkant kwamen de grote gebonden balen papier tevoorschijn. Indrukwekkend!

De installatie van een gloednieuwe machine bij lompenhandel Luijer.
(Coll. Fam. Luijer)

Kolenkit

Zoals gezegd hadden de mensen in het wijkje Santvoort het niet breed. Grote gezinnen woonden in te kleine huisjes. Bij Teus en Gradje Koenen werd nog gestookt in een potkachel. Kolenhandelaar Gerrit de Jonge uit de Berkenweg kwam regelmatig eierkolen brengen. Die waren het goedkoopst want daar zaten cokes doorheen, een restproduct van de Gasfabriek. De Jonge stortte de kolen in het kolenhok in het schuurtje naast het huis. Aan de onderkant van het hok zat een gat van waaruit opa Teus de kolen opschepte met een kolenkit. Mijn vader Dirk was ‘s morgens altijd als eerste op. Het was zijn taak om dan de kachel leeg te maken, de sintels eruit te halen en met een krant en aanmaakhoutjes te zorgen dat de brand er weer in kwam. Opa Teus ging namelijk ‘s avonds niet naar bed voordat de kachel helemaal uit was. Later kregen we een oliekachel. Opa ging al vroeg naar bed, dus ‘s avonds zaten we in de kou. Op latere leeftijd raakte hij wat in de war. Hij probeerde dan soms de oliekachel ook met aanmaakhoutjes aan te maken. Dat was gevaarlijk!

Opoe Gradje en opa Teus Koenen bij hun potkacheltje in de huiskamer van Elisabethstraat 53
(Coll. Eric van der Ent)

Het is nu niet goed meer voor te stellen maar in het huisje was eind jaren zestig nog geen riolering. Het toilet werd in een beerput in de tuin geloosd. Die put werd eens in de paar maanden leeggezogen met een gierwagen (strontkar). Opoe Gradje en Opa Teus wasten zich nog met een bakje water aan het aanrecht. Mijn vader Dirk heeft toen ze er ook hun intrek namen een warmwatergeiser en een douche geinstalleerd. Opa Teus kon zijn ogen niet geloven: “Moet je kijken Gradje, hier komt warm en koud water uit, net wat je maar wilt!” Mijn zus Marty en ik werden regelmatig gewassen in een zinken teil. Dat was altijd een klein feestje!

Zus Marty in de teil in de tuin aan de Elisabethstraat.
(Coll. Eric van der Ent)

Leegstaande woningen in de Elisabethstraat.
Op de achtergrond het nieuw gebouwde bejaardenhuis Santvoorde.
(Coll. Dhr. D. van den Brakel)

De sloop van woningen aan de Dijkweg. In de verte ziet u de melkkar van Nagel.
(Coll. Dhr. D. van den Brakel)

Een blik op de woningen van de Elisabethstraat.
Rechts achteraan de woningen van Teus en Gradje Koenen.
(Coll. Groenegraf.nl)

Teloorgang en sanering

Eind jaren zestig verpauperde het buurtje steeds meer. Woningen raakten in verval en er kwam steeds meer leegstand. Door de komst van een grote Albert Heijn aan de Eemnesserweg op de plek waar voorheen de mooie villa van Notaris Römer stond zagen steeds meer buurtwinkeliers zich genoodzaakt hun deuren te sluiten. 

Albert Heijn aan de Eemnesserweg met daarnaast villa Villa Belsito op de hoek met de Dalweg (1963)
(Bron: Albertheijnerfgoed.nl)

1963: Dhr. Albert Heijn jr. zelf geeft een speech ter gelegenheid van het nieuwe filiaal in Baarn.
(Bron: Albertheijnerfgoed.nl)

Dit filiaal van Albert Heijn was op dat moment de grootste van Nederland. In 1968 werden de eerste woningen gesloopt. 

1968: de eerste woningen van Santvoort zijn gesloopt.
(Bron: KLM Aero Carto N.V.)

Terwijl de nieuwbouw vorderde bleef een groot gedeelte lang braak liggen. Zo ontstond een soort speelparadijs voor de kinderen in de buurt. Er kon volop geravot worden op die terreinen. Het terrein tussen Goudenregenlaan en Berkenweg bleef het langst onbebouwd. Wij noemden dat gebied destijds het Zwarte Veldje. 

Uw schrijver met een buurmeisje op het ‘Zwarte Veldje’.
(Coll. Eric van der Ent)

Daar bouwden we hutten, groeven we kuilen en speelden verstoppertje. ‘s Avonds zo zwart als de plaat en met een broek met kapotte knieën kwamen we weer thuis.

Pasen 1969: v.l.n.r. Eric en Marty van der Ent en nichtje Angelique Groenestein in de Elisabethstraat. Haantje Pik!
(Coll. Eric van der Ent)

Het buurtje Santvoort is inmiddels ruim 50 jaar geleden gesaneerd (lees: gesloopt). De nieuwbouwwoningen aan de Elzen- Essen- en Goudenregenlaan zijn dus ook alweer meer dan 50 jaar oud. De tijd vliegt. Het is waar: Vandaag is morgen alweer gisteren!

Het laatste stukje overgebleven Elisabethstraat, nu Populierenlaan. Achteraan rechts
de oude woning van Teus en Gradje Koenen, daarvoor de woning van Luijer.
Achteraan de nieuwe woningen in de Elzenlaan.
(Coll. Groenegraf.nl)

Dank aan mijn moeder Thea van der Ent die veel van haar herinneringen aan de buurt aan het papier heeft toevertrouwd. Mede dankzij haar kon dit verhaal tot stand komen.

Eric van der Ent

Dit verhaal (aflevering 94) verscheen op maandag 18 oktober 2021 

in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.

 Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 

Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Groenegraf.nl.

Marcel Boer 1000ste volger Groenegraf.nl

Vandaag mochten we Marcel Boer uit Baarn verrassen met een mooie bos bloemen en het boek Vandaag is morgen alweer gisteren, deel 1. Marcel was de 1000ste volger van Groenegraf.nl die zich heeft ingeschreven om onze verhalen over oud Baarn per email te ontvangen.

Marcel, van harte gefeliciteerd!

Wilt u ook onze verhalen per email ontvangen? Klik dan hier.

Geïnteresseerd in deel 1 of 2 van ons mooie boek? Klik dan hier.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.

 Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 

Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Groenegraf.nl.

zoekplaatje week 40

 Zoekplaatje in Baarn

1: Wat is de naam van deze Burgemeester van Baarn rond 1858 ?

U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje aan:

Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN

of stuur een e-mail naar: bakker.groenegraf@gmail.com.

Onder de goede inzenders verloten we het boek "Baarn in de Tweede wereldoorlog ……..terugblik".

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een en een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn.

 Deze fles wijn is beschikbaar gesteld door Mitra Baarn - Van de Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn tel; 035-5426063.

I.M. Dirk Hesterman

door Ed Vermeulen

Er is een Baarnaar overleden: Dirk Hesterman

In de Baarnsche Courant van woensdag 6 oktober deelde Dirk zijn overlijden met ons, de lezers. 

Typisch Dirk: ’Ik deed het op mijn manier’. Hoor het hem zeggen. Ik kende Dirk niet van vroeger. Leerde hem eerst een twintigtal jaren geleden kennen via een gezamenlijke vriend. Het was Dirk’s boot die aan de basis lag van deze vriendschap. Onze ontmoetingen vonden meestal plaats in de Jumbo in de Laanstraat. Samen zaten we op het leugenbankje in de grote hal. Dirk vertelde dat hij bij de Civiele Dienst gevaren had op het m.s. Alhena van de Rotterdamse rederij Van Nievelt, Goudriaan & Co’s  Scheepvaart Mij. Dezelfde rederij waar ik mijn jaren op zee had doorgebracht. Dit gegeven schiep een band.

Thuiskomst m.s. Alhena, het m.s Nieuw Amsterdam vertrekt naar zee.
 (Coll. Dolf Kraeger)             

Ook maakte hij mij deelgenoot van zijn tijd bij de Koninklijke Marine,  waarin hij geplaatst was op Hr. Ms. Vliegkampschip Karel Doorman.   

Hr. Ms. Vliegdekschip Karel Doorman
(Coll. Ed Vermeulen)

In 2012 werd Dirk donateur van de KNRM en in oktober 2018 verscheen in het lijfblad van dezelfde KNRM ’De Reddingboot’ een mooi artikel waarin Dirk terugkijkt op zijn  leven op zee. 

Artikel "De Reddingboot", oktober 2018

Dirk woonde lang in Villa Alcmaria, hoek Bosstraat – Javalaan

Alcmaria
(Bron: Wikipedia)

Zijn verslechterende gezondheid was er debet aan dat hij opgenomen werd in Verzorgingshuis Santvoorde. Op 29 september 2021, een woensdag, is Dirk aan zijn laatste lange reis begonnen. Er stonden niet veel uitzwaaiers op de kade. Zo gaat dat soms. Met het gedicht ’Anker’ wens ik hem een goede reis en een behouden vaart:  

Vergezichten, zilte poëzie

Anker*

Ik heb m’n laatste anker uitgegooid  

nu voor de laatste keer

m’n aflosser is onderweg

en ik, ik keer straks weer.  

M’n vertrek dat is aanstaande

doch ditmaal zonder vracht

ik mag hopen dat er boven

weer ’n scheepje op mij wacht.

*Anker: Uit de bundel ’Vergezichten, zilte poëzie’, tekst van Leo Bersee en foto’s van Willem H. Moojen. In 2007 uitgegeven door Lanasta.

Baarnsche Motor Club

Klaas Evert Dirk van Oostveen op de motor met achterop zijn dochter. Foto genomen in de tijd dat er nog geen Baarnse Motor Club bestond De huidige Baarnse Motor Club is opgericht in 1977 en bestaat dus dit jaar alweer 44 jaar. In 2012 was de club met name actief als toerclub, met name door het ontbreken van een crossterrein in Baarn. Hoogtepunt elk jaar was uiteraard de Oranjerit. Opgericht dus in 1977, maar eigenlijk bestond de club al eerder. Rond 1950 ontstond er al een Baarnsche Motor Club, maar die stierf een stille dood midden jaren zestig. 

Over deze club is weinig bekend. Wel is er nog een kaartje, een dankbetuiging, van de oude B.M.C. Het kaartje is gemaakt in 1950 en gebruikt om de deelnemers en medewerkers aan de domeinrit in augustus 1950 te bedanken. Op het kaartje valt te lezen dat het tijdens die rit noodweer was geweest. Een tekening van een motorrijder rijdend door plassen in de regen is erop afgebeeld en gesigneerd door de bestuursleden: Joop Juriëns, Frans Kotten, Co van Amerongen en Ben van Oostveen (mijn overleden oom).

Wilt u uw herinneringen delen, stuur een e-mail naar: bakker.groenegraf@gmail.com. Of een briefje aan: Baarnsch Geheugen Marisstraat 4, 3741 SK BAARN