Bijdragen van Erica Kreijns-Kuit, Hans Nieuwenhuis en Cees van Dijk. Tekst: Geheugenvanbaarn.nl
In de huidige rage van ontspullen, opruimen en weggooien is er geen plek meer voor: voorwerpen, soms ook memorabilia genoemd, die uw leven of dat van uw ouders, of nog verder terug, grootouders, kleur gaven en geven. Wij van Geheugenvanbaarn.nl weten wel beter, wij leven immers van en soms in het verleden.
Wij weten wel raad met die voorwerpen, met een bij voorkeur Baarns tintje, die al jaren in kastjes, geheime en minder geheime laatjes of zelfs op zolder en in de schuur liggen te verpieteren. Nu horen wij u denken: verpieteren, niets van dat alles! Wij koesteren deze zaken en tonen ze aan een ieder met oprechte belangstelling voor het (Baarnse) verleden.
Nu is de tijd gekomen om deze zaken met de buitenwereld te delen via een door ons beschikbaar gesteld platform de Geheugenvanbaarn.nl blogspot. Hoe? U duikt in uw archiefje hoe klein of groot ook, maakt een keuze uit uw dierbaarste zaken, maakt een mooie foto, en schrijft er een klein verhaaltje bij. Vervolgens stuurt u dit alles naar ons emailadres geheugenvanbaarn@gmail.com en na een (positieve) beoordeling door onze uiterst betrokken jury, plaatsen wij het door u uitverkoren voorwerp en uw eventueel door ons opgepoetste tekst op onze blogspot in de nieuwe column ’Gekoesterd & Bewaard!’
Erica’s keuze:
Dat het Baarnse carillon binnenkort het feest van haar vierde lustrum oftewel haar twintig jarig bestaan van de (vernieuwde) beiaard viert zal u via de berichtgeving in de Baarnsche Courant niet ontgaan zijn. Eigenlijk had deze heugelijke gebeurtenis al in maart 2022 gevierd moeten worden, maar de onberekenbare Sta. Corona gooide roet in het eten. Nu, ruim een jaar later, is het binnenkort zover. Onthoudt de dag: zaterdag 30 september. En laat het duidelijk zijn: voor een mooi en cultureel verantwoord feestje is het nooit te laat!
 |
De toren van de Pauluskerk
(Foto: Geheugenvanbaarn.nl) |
 |
Uit het fotoalbum van de beiaardier: een memorabele dag in maart 2002
(Coll. Erica Kreijns) |
Het carillon werd in 1966 geplaatst. Het had toen 25 klokken. Na een inzamelingsactie in 2001, georganiseerd door het bestuur van de Stichting Carillon Baarn, kreeg klokkengieterij Kon. Eijsbouts te Asten opdracht voor een uitbreiding van het carillon.
 |
Het stokkenklavier
(Stichting Carillon Baarn) |
 |
Het keyboard
(Stichting Carillon Baarn) |
Zo is, dankzij giften van Baarnse burgers en sponsoren, het carillon uitgegroeid tot een volwaardig instrument met een stokkenklavier. Sinds 2002 klinken hoog vanuit de toren van de Pauluskerk vierenveertig klokken over Baarn.
 |
Beiaardier Erica Kreijns, nu secretaris van de Stichting Carillon Baarn
(Stichting Carillon Baarn) |
Beiaardiers roemen het Baarns carillon om zijn klank en goede bespeelbaarheid. Via een automatisch speelwerk laat het ieder kwartier een wijsje horen. Maar ook concerten zijn iedere zomer ons deel, mogelijk gemaakt dankzij donateurs en sponsors van de Stichting.
 |
Beiaardier Bauke Reitsma
(Stichting Carillon Baarn) |
De huidige vaste beiaardier is Bauke Reitsma. Voor hem bespeelde Erica Kreijns, nu secretaris van de Stichting, tot 2009 de beiaard. Eerst, tot 2002, op een keyboard, maar gelukkig vanaf 2002 op een stokkenklavier. Uit haar collectie ziet u een facsimile uitgave van het 18e-eeuwse “Johannes de Gruytters’ Beiaardboek”.
 |
Johannes de Gruytters Beiaardboek uit 1746. Gekoesterd
& Bewaard
(Coll. Erica Kreijns) |
 |
Vioolconcert van Vivaldi uit het beiaardboek. Gekoesterd & Bewaard.
(Coll. Erica Kreijns) |
Het is duidelijk te zien, hoe intens het gebruikt is. Daarnaast een pagina uit haar fotoalbum van de dag, dat in maart 2002 de nieuwe klokken de toren in werden gehesen èn natuurlijk het stokkenklavier. Sindsdien wordt het Baarns carillon door binnen- en buitenlandse beiaardiers geprezen om haar mooie klank en goede bespeelbaarheid. Dus, wat let u: op naar de Brink, kijk omhoog, spits uw oren, luister en geniet van al het moois dat vanaf boven uit de toren over u heen gestrooid wordt.
Begonnen we dit verhaal met het gedicht zoals het is te zien op de rijkgevulde site van de Stichting Carillon Baarn, zo eindigen we met het gedicht ’Het Baarns carillon’ van plaatsgenoot Judith van de Vlekkert, bekend van haar gedichtenbundel ’Texel dichtbij’ (2021) en de ontelbare door haar gemaakte natuurfoto’s.
 |
Het Baarns Carillon
(Stichting Carillon Baarn) |
Hans’ keuze:
Faas Eliaslaan 11: ooit droeg deze, in 1911, gebouwde villa de naam ’Cuba’. Voor velen een onbekend detail en of er een verband was met de herkomst van de sigaren van de toenmalige eigenaar: we weten het niet. Maar als ik u zeg dat u hier, nu al een aantal jaren tijdens de traditionele Kerststallenroute één van de prachtigste en meest monumentale stallen kunt bewonderen, dan gaat er misschien ook bij u een (kerst)lichtje branden.
 |
Faas Eliaslaan 11-13 in kerstsfeer
(Foto’s: Nancy Nieuwenhuis) |
Met veel liefde voor detail opgebouwd door eigenaar-bewoner Hans Nieuwenhuis. Ernaast op no. 13, vind u nu ’villa Elias’ of liever gezegd ’Kantoorvilla Elias’, de functie waarvan door dezelfde eigenaar wordt omschreven als: ’huren in vorstelijk Baarn kan vanaf nu ook in een vorstelijke kantoorvilla’.
 |
Van Pension Villa Cuba naar Kantoorvilla Elias
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl en H. Nieuwenhuis) |
 |
Bedrijfsadvertentie in de Baarnsche Courant van 13 februari 1985
|
Niets wijst er meer op dat op no. 11 een aantal tientallen jaren geleden Bouwbedrijf Nieuwenhuis was gevestigd. Opgericht in januari 1935 door Agathus C.A.M Nieuwenhuis, geboren in 1904 te Amsterdam en overleden in Soest, september 1988, en na overdracht succesvol voortgezet door zoon Hans (J.T.E.M). Leuk detail is dat Nieuwenhuis Sr. veel werk had aan het timmeren van kisten voor Philips Phonografische Industrie (P.P.I) waarin de op de vestiging aan de Torenlaan gebouwde mengpanelen, te gebruiken bij muziekopnames, werden verscheept. Zo wijd de wereld strekt! Maar ook voor een mooi stuk nieuwbouw kon u bij Bouwbedrijf Nieuwenhuis terecht. Na overname van het bedrijf door zoon Hans viel P.P.I., door veranderende marktomstandigheden, af als klant en specialiseerde het bedrijf zich in verbouwingen in het betere segment, in de woorden van toen
’sfeervolle woonverbetering’ en weer later in het nieuwe fenomeen:
beveiliging! Maar wat er ook veranderde:
’Vakmanschap was en bleef nog altijd meesterschap!’ Ook de bestuurlijke kwaliteiten van Nieuwenhuis Jr. mogen niet onvermeld blijven: Bouwsociëteit, NVOB, Bouwgarant en VEB (beveiliging) zijn slechts enkele van de meest aansprekende en nog steeds goed in het gehoor liggende kwaliteitsbenamingen. In 1985 bestond Bouwbedrijf Nieuwenhuis 50 jaar! Een halve eeuw! Met een feestelijk diner bij restaurant De Mandemaaker in Spakenburg werd dit heugelijke feit gevierd.
 |
Nieuwenhuis Jr. (l), de jubilaris, de hr. Scheepbouwer (Kamer van Koophandel) en de door hem overhandigde bronzen legpenning, nu Gekoesterd & Bewaard
(Coll. H. Nieuwenhuis) |
Tijdens dit feestelijke samenzijn werd aan Nieuwenhuis Sr. de bronzen legpenning van de Kamer van Koophandel uitgereikt. Nu, in 2023, samen met het oude, ooit door Sr. gebruikte timmermansgereedschap, al bijna 40 jaar gekoesterd en bewaard!
 |
Door Nieuwenhuis Sr. gebruikt gereedschap, nu Gekoesterd & Bewaard
(Coll. H. Nieuwenhuis) |
Uit het Nieuwenhuis familiearchief een tweetal foto’s die we u niet willen onthouden. Tijdens de mobilisatie van 1939 diende ook Nieuwenhuis het vaderland.
 |
Uit het familiealbum: Nieuwenhuis (r) als militair en paardenman
(Coll. H. Nieuwenhuis) |
U ziet hem, samen met een onbekende dienstmaat, bij het woonhuis van Kuijer Zand & Grindhandel aan de Eemweg. Na de oorlog betrok Nieuwenhuis het voor de bouw benodigde zand, grind en andere bouwmaterialen via Kuijer. Het leverde het volgende plaatje op. U ziet Nieuwenhuis en het paard van Kuijer bij aflevering van een partij zand op Faas Eliaslaan 11. Het pad naast de villa was echter te smal om de paard-en-wagen combinatie te keren. Paard uitspannen en wagen keren was het devies. Een taak waarvan Nieuwenhuis zich met verve kweet!
 |
De dubbele villa Faas Eliaslaan 11 en 13 toen en nu!
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl en internet) |
Bonusbijdrage: Cees' keuze
In één van de oudste straten van Baarn, de Brinkstraat, vindt u een plek waar het verleden en heden op een wel heel speciale manier bij elkaar komen. Deze ontmoetingsplek, een winkel willen wij het eigenlijk niet noemen, is gebouwd op historische grond. Was het immers niet hier dat bezoekers aan het nu al lang niet meer bestaande Hotel Velaars en de er achter gelegen in 1922 door een heftige en fatale brand verwoestte schouwburg hun rijtuig met paard stalden?
 |
Hotel Velaars aan de Brink met erachter de schouwburg en stalling
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl) |
Nog in onze tijd was hier de Brink-apotheek van apotheker D. van Bremen gevestigd en weer later de winkel waar Hendriks lampen en kleine elektrische apparaten verkocht. Maar nu, in het heden, vindt u er het verleden gekoesterd in een bonte mix van kunst, antiek, brocante en bric à brac met snuisterijen en gebruiksvoorwerpen uit grootmoederstijd. Dit alles bijeengebracht en smaakvol uitgestald door Cees van Dijk onder de nostalgische en passende naam
’Verleden & Heden’.  |
De winkel 'Verleden & Heden'
(Foto: Geheugenvanbaarn.nl) |
 |
| Een greep uit de collectie van Verleden & Heden |
Cees koestert, net als wij van Geheugenvanbaarn.nl, het verleden, maar meer nog dan dat: hij leeft ervan! Bewaren is er over het algemeen voor hem niet bij. Doorgeven, verkopen en een ander het bewaarwerk laten doen. Dat is zijn kijk op het leven! Geheugenvanbaarn.nl zou Geheugenvanbaarn.nl niet zijn als ze toch ook bij Cees niet een aantal items vonden die hijzelf niet alleen koestert maar ook blijvend bewaard. Wij, bij monde van Cees, vertellen u er alles over.
Cees’ keuze en een korte biografie: Cees van Dijk, een echte Barinees, geboren in een van de villa’s met de karakteristieke serres aan de Faas Eliaslaan. Om precies te zijn no. 31, gebouwd in 1904, ontworpen door architect J. de Zoete. Nog steeds een plaatje en al geruime tijd een gemeentelijk monument.
 |
Geboortehuis van Cees, no 31 (l), Faas Eliaslaan 31-33
(Wikipedia) |
Cees’ vader was etaleur, een talent dat duidelijk aan Cees is doorgegeven terwijl zijn moeder uit een familie van groente- en bloemenkwekers kwam. Zijn hierdoor ontstane liefde voor bloemen maakte dat Cees al in een vroeg stadium van zijn jeugd veel te vinden was bij kwekerij Hooijer aan de Zandvoortweg 201.
 |
Kwekerij G. Hooijer
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl) |
Naast de bloemen en planten waren het ook de verhalen die Gerrit Hooijer (1897-1979) vertelde over de geschiedenis van Baarn en zijn leven als tuinbaas op het landgoed van Enthoven, gelegen in de driehoek Koningsweg, Spoorstraat en Leestraat, die indruk maakten op de jonge Cees. Hooijer had een vaste rubriek in de Baarnsche Courant waarin hij, als G. Hooyer Sr. vol passie schreef over de geschiedenis van Baarn, verhalen die te boek zijn gesteld in de, in de jaren zeventig, uitgegeven trilogie
’Uit de geschiedenis van Baarn’.
 |
Boekjes van G. Hooyer Sr. ’Uit de geschiedenis van Baarn’ Gekoesterd & Bewaard.
(Coll. Cees van Dijk) |
Ook zijn vrouw Gerritje (Gerrie) Hooijer-Dop (1900-1979) was gezegend met schrijverstalent. Door haar geschreven gedichten verschenen dan ook regelmatig in de krant en werden na haar overlijden (her)uitgegeven in boekvorm met als titel ‘De schakels van haar leven’
Gezien zijn ’bloemrijke’ jeugd was het niet zo verwonderlijk dat Cees als consultant in de bloemensector ging werken, waarbij hij de wereld rondreisde om het Nederlandse sierteelt product te promoten d.m.v. demonstraties, lesprogramma’s en adviezen. Daarbij had hij al vroeg interesse in antiek en kunst en op zijn buitenlandse reizen ging hij, indien de tijd dit toeliet, op zoek naar iets ouds en waardevols in plaats van de meer traditionele souvenirs. Zijn in die tijd ontstane liefde voor kerkelijk antiek en dan speciaal de oude houten sculpturen wordt nog altijd door hem gekoesterd.
 |
Beelden zoals door Cees verzameld. Gekoesterd & Bewaard
(Coll. Cees van Dijk) |
Vervolg familieoverzicht: Cees’ groot- en overgrootouders van vaders kant hadden de eerste Baarnsche elektrische meubelmakerij in de Laanstraat op no 40 tegenover Bloemisterij van Herwaarden, later Verdegaal, nu Wim Hoogeveen.
 |
De meubelmakerij van Antonius van Dijk aan de Laanstraat
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl) |
 |
Bedtafeltje door opa Van Dijk in zijn meubelmakerij in de Laanstraat gemaakt
Gekoesterd & Bewaard
(Coll. Cees van Dijk) |
Wij van Geheugenvanbaarn.nl herinneren ons dat op no. 40 Post Loodgieters bedrijf was gevestigd, daarna in 1947 gevolgd door Bührmann (Centrale Verwarming, oliestook, loodgieterswerken en huishoudelijke artikelen).
Cees’ grootouders van moederskant verkochten en ventten met paard en wagen in Hoog-Baarn groente en fruit, in het begin vanaf de Van Heemstralaan no. 27, later was hier transportbedrijf Becker gevestigd, en daarna vanuit de winkel in de Brinkstraat 16a, het pand waarin Cees, nu nog slechts luttele weken, zijn winkel Verleden & Heden heeft.
 |
De aardappel weegschaal van Cees’ opa en oma. Gekoesterd & Bewaard
(Coll. Cees van Dijk) |
Zwanenzang: dit kleine verhaaltje bedoeld als ode aan een ras-verzamelaar is tegelijkertijd ook een soort zwanenzang: want als een donderslag bij heldere hemel, verscheen, ogenschijnlijk zo maar uit het niet niets, kort geleden een bericht op facebook en nu ook in de Baarnsche Courant dat aangeeft dat de grens tussen verleden en heden onduidelijker is dan je op voorhand denkt. Voor ’Verleden & Heden’ is er geen toekomst meer, nou ja voor de winkel dan, voor Cees wel, die gaat met pensioen, nadenken over zijn eigen verleden, met naar wij hopen nog een lange toekomst voor zich, maar de winkel sluit haar deuren. Wat bedoeld was als een eerbetoon veranderde zo maar in een welgemeende afscheidsgroet. Naast Cees van Dijk koestert en bewaart ook Geheugenvanbaarn.nl de herinnering!
Met dank aan Stichting Carillon Baarn en Judith van de Vlekkert
Deze bijdrage (aflevering 2) verscheen op maandag 25 september 2023
in de Baarnsche Courant in de rubriek
’Gekoesterd & bewaard'
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen?
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Geheugenvanbaarn.nl.
