Het is juli 1787
Patriotten wilde overgaan tot het plunderen van het Paleis Soestdijk. Een rooftocht dus. “Immers dat een menigte kostbare meubelen op het vorstelijke Huis zijn, kon hun niet onbekend wezen; de meeste landzaten hebben dit wel eens gezien, wijl de vriendelijke Eigenaar (den prins) in zijn afwezigheid daartoe voor een dergelijke gelegenheid laat”. Van andere zijde evenwel wordt er op gewezen, hoe een inneming van het Paleis 1e, een groote smaad voor den Prins zou wezen en 2e, aan de Patriotten een belangrijk punt verzekerde, n.l. den weg naar Amsterdam (bij een mogelijke tussenkomst en opmars der Pruisen).
Dit
legertje, zoo rijk in verscheidenheid, stond onder bevel van kolonel
Klijnenberg en trok op Donderdag 26 Juli 1787 tegen het vallen van den avond
met stille trom de Witte Vrouwenpoort te Utrecht uit om onder begunstiging van
de nachtelijke duisternis het Paleis te overrompelen. Men was bevreesd, dat het
eigenlijke doel van den tocht reeds vooruit op Soestdijk bekend mocht worden en
daarom sloeg men een geheel anderen weg in dan den gewone, die over De Bilt
liep. De mars ging nl. langs een omweg over Blauwkapel, Maartensdijk en Den
Dolder naar het Paleis, dat men ‘s avonds tegen 10 uur hoopte te bereiken.
Zo
werd het al 10, zelfs 11 uur en nog merkte men op het Paleis niets van den
nachtelijken
aanval.
Het schijnt, dat men toen op Soestdijk geen vijand meer verwachte;
waarschijnlijk meenden men, dat de Patriotten hun plan door een of andere
teleurstelling of tegenspoed hadden opgegeven. Uitgezonderd de drie
schildwachten legde zich dan ook — naar het schijnt — de bezetting kalm en
onbevreesd te rusten.
Doch de vijand zou tóch komen : hij had zich alleen wat verlaat;
de gids was n.1. in de Wildbaan achter het Paleis aan ’t dwalen geraakt en zoo
naderden de Patriotten pas te kwart voor twaalf den eersten schildwacht, en wel
bij de brug aan den Veenhuizer tol. (Hier gaat de Praamgracht onder de brug
door naar den andere kant van den weg).
Zodra deze eerste schildwacht in de verte onraad bespeurde, zonk de moed hem in de schoenen: en kroop hij ijlings onder de brug weg. De Patriotten trokken dus ongehinderd verder en naderden nu den tweeden schildwacht. Deze, meer kordaat dan no. 1, riep zijn gewone „Werda!”, waarop bedrieglijk geantwoord werd: “Deserteurs !” De schildwacht, in de mening met overlopers te doen te hebben, die dus de bezetting op het Paleis wilden versterken, riep terug: „Avanceer!”, waarop de vijanden hem naderden, maar den Schildwacht verraderlijk gevangen namen. De Patriotten dachten den derden schildwacht, den grenadier Christoffel Pullmann, evenzo te handelen, doch deze was door ’t rumoer in den zwijgende nacht gewaarschuwd.
Het originele monument voor Christoffel Pullmann hoek Biltseweg/Amsterdamsestraatweg |
Men
dreigde hem dan ook neer te schieten, indien hij enig alarm maakte om zijn
makkers op 't paleis te waarschuwen; tevens eiste men, dat hij zijn wapens zou
overgeven. Maar de manshafte grenadier, een Duitscher, antwoordde op ‘s vijand
vordering met een kordaat : „Ieh bin ein ehrlicher Kerl!” en schoot daarbij als
afgesproken sein onversaagd zijn snaphaan af. Terstond daarna wilde hij naar
Soestdijk snellen, om den aanslag nader bekend te maken. Doch een der
Patriotten, woedend dat er alarm was gemaakt en dus hun plan dreigde te
mislukken, legde op den heldhaftige Pullmann aan en schoot hem vlak bij den grootten
weg dood.
De winnares van deze week is Marianne Rietvelt.
Het nieuwe monument aan de Biltseweg/Amsterdamsestraatweg |
Het huidige monument tegenover Paleis Soestdijk |