Een nieuw ziekenhuis aan de Torenlaan en Molenweg

Een nieuw ziekenhuis aan de Torenlaan

Het bestuur van de Vereniging tot Ziekenverzorging besloot in het jaar 1897 naast de werkzaamheden op het gebied van de wijkverpleging over te gaan tot het oprichten van een bescheiden ziekenhuis, waartoe H.M. Koningin Regentes grond gratis in erfpacht gaf aan de Pekinglaan, thans Torenlaan geheten. 

In het jaar 1898 werd met de bouw begonnen en in mei 1899 kwam het ziekenhuis gereed. De plechtige opening had plaats op 5 juni 1899 en de ingebruikname op 12 juni 1899. Het ziekenhuis bestond uit: 4 ziekenkamers met totaal 6 bedden, een operatiekamer, een isoleerkamer, een wachtkamer, een verbandkamer, een kamer voor de besturend zuster, zit- en slaapkamers voor 3 zusters en 2 badkamers, alles bij elkaar kostende aan bouw en meubilering f 18.000,-.

In het jaar 1920 werd het ziekenhuis gemoderniseerd, kachels en gaslampen verdwenen om plaats te maken voor een centrale verwarming, electrische verlichting, terwijl ook de keuken-inrichting aanzienlijk werd verbeterd. In het jaar 1928 werd een vleugel aangebouwd, nadat het plan om een geheel nieuw ziekenhuis te bouwen niet door kon gaan gezien de daaraan verbonden kosten.

In het jaar 1934 werd een polikliniekafdeling aan het ziekenhuis toegevoegd. Een verdere uitbreiding werd gerealiseerd in het jaar 1952, waarbij het aantal bedden opgevoerd werd tot 75.Nadien werden nog verschillende semipermanente gebouwen geplaatst, te weten:

in 1959 een kinderafdeling, in 1961 een paviljoen voor intern personeel, in 1962 een verpleegafdeling, in 1965 een opleidingsschool voor verplegenden, in 1967 een uitbreiding van de polikliniek-afdeling.

Ten gevolge van bovengenoemde uitbreidingen steeg het aantal bedden tot 130.

Wat denkt u van een compleet ziekenhuis voor achttien duizend gulden. Wij zullen er niet ver naast zijn bij ons vermoeden dat alleen al de voorbereidingen voor het komende nieuwe ziekenhuis in het Maarschalksbos eenzelfde bedrag vergen.

Een nieuw ziekenhuis aan de Molenweg

Jarenlang bleef het een bosje, of liever gezegd een park. In de volksmond werd het "Bosje van IJsendijk" genoemd, natuurlijk naar de gulle schenkster. Maar in 1965 wijzigde dat allemaal. Er werd een nieuwe locatie gezocht voor ons ziekenhuis en de gemeente koos het bosje van IJsendijk uit als locatie. 4/5 deel van het bos zou hierdoor verdwijnen. Dit had een storm van protesten tot gevolg van diegenen die het bosje wilden behouden. Helaas mocht dat geen baat hebben. Nabestaanden van mej. Van IJsendijk ontvingen een som van 68.000 gulden ter compensatie, omdat de voorwaarden van het testament van wijlen mej. Van IJsendijk niet werden nageleefd. Met 16 stemmen vóór en 3 stemmen tegen werd het voorstel voor de bouw van het ziekenhuis door de gemeenteraad aangenomen. De daadwerkelijke bouw liet nog een aantal jaren op zich wachten.

Wilt u uw herinneringen delen, stuur een e-mail naar: bakker.groenegraf@gmail.com. Of een briefje aan: Baarnsch Geheugen Marisstraat 4, 3741 SK BAARN

Voor meer dan 1500 verhalen over Baarn lezen. Kijk dan op

Https://Groenegraf.blogspot.com

ziekenhuis Maarschalkerbos

 Een Oud verdrag van Baarn en Amersfoort. - 3 JANUARI 1410.

Reeds kort nadat Baarn met stadsrechten begiftigd was (1390), sloot het met Amersfoort een verdrag, waarvan de tekst ons nog bewaard is gebleven. Wij zullen dit stuk in onze hedendaagse taal laten volgen, want in het oorspronkelijke is het niet heel gemakkelijk te begrijpen.

„Wij Burgemeester, Schepenen, Raad en Gemeente van de stad van Baarn maken allen lieden bekend, dat wij wegens de bijzondere trouw, hulp en bijstand, dien de stad van Amersfoort ons en onzen voorvaderen in vroegere tijden dikwijls gedaan heeft en nog '’gelijks gaarne bewijst, indien wij' hun dat verzoeken, beloofd hebben en beloven met oprechte trouw aan de stad van Amersfoort, op welken tijd zij ons of onze nakomelingen mochten doen ontbieden en ons aan onzen eed herinneren, wanneer zij ons nodig hebben, dat wij of onze nakomelingen gunstig en ijverig met al onze macht naar gelegenheid der zaak, indien ze redelijk en mogelijk is, in Amersfoort zullen komen en de stad helpen verdedigen ten einde toe, op onze kosten, behalve in hetgeen tegen onzen rechtmatige landsheer (dus den Bisschop) of het Sticht van Utrecht gaat, en voorwaarde dat, indien wij of onze nakomelingen of iemand van ons aan Amersfoort of op onze reis daar heen, hulp boden waardoor wij van iemand overlast ondervonden, dan zullen de stad en de burgers van Amersfoort ons daarin bijstaan en schadevergoeding geven, zoals zij met hun eigen burgers doen, zonder enig voorbehoud. En al deze voorschreven punten en voorwaarden hebben wij beloofd en beloven wij met goeder trouw voor ons en onze nakomelingen, ten eeuwigen dage standvastig en onverbrekelijk na te komen zonder enige tegenwerping of beperking. Ten bewijze van de echtheid dezes briefs hebben wij dien bezegeld met ons stadszegel.

Kamperbinnenpoort

Gegeven in het jaar onzes Heeren 1410 denderden Januari.” Heel gemakkelijk zijn de ellenlange zinnen niet te begrijpelijk, maar „der langen Rede kurzer Sinn” is deze: 

Baarn is erkentelijk voor de vele hulp die zij vroeger en nog steeds van Amersfoort ontvangt; daarom belooft de jonge stad dat ze altijd, wanneer het ook zij, op de eerste aanmaning Amersfoort in tijden van gevaar ter hulp zal snellen, en zoo nodig de stad tot het laatste toe helpen verdedigen. Alleen niet, als er iets tegen den Bisschop of het Sticht wordt ondernomen. Daarentegen belooft Amersfoort aan de Baarnsche burgerij alle schade te vergoeden, die de stad van Baarn door die hulp mocht lijden.

Uit deze oudst bekende Baarnsche oorkonde blijkt tevens dat Baarn toen reeds een eigen stadszegel voerde, namelijk den staanden Bisschop. Als een bijzonderheid “deze oorkonde is nog altijd in het Archief van Amersfoort aanwezig.

In december 1481 lopen de grensincidenten uit op een strafexpeditie van de plaatsvervanger van de Graaf van Holland Joost van Lalaing (foto links), die de plaatsen Eemnes, Soest en Baarn plunderde en platbrandde tussen 21 en 25 december 1481. In Baarn bleven alleen de kerk en enkele huizen gespaard. Vele burgers konden nog vluchten naar de stad Amersfoort, waarmee ze een verdrag hadden. Baarn zou mede door de brand nog lang een boerendorp met een brink en een kerk blijven[6]. Deze verwoesting maakte dat de groei van het dorp werd belemmerd, ondanks de stadsrechten en privileges. 

 De foto dateert uit... 1880 en de afgebeelde witte villa op de hoek Amalialaan/Nw. Baarnstraat stond. Dat huis op die hoek werd tot kort na 1920 bewoond door de familie v.d. Koppel en de achtertuin liep door tot het doodlopende zijstraatje van de Nw. Baarnstraat, dat in de volksmond gedoopt werd tot de ’R... van Egypte’. 

Even terug naar de tuin, want voor de fruitbomen die er stonden, toonde de Baarnse jeugd erg veel erg veel belangstelling. Zoveel interesse zelfs, dat de eigenaar, de man is overleden, dus mogen we nu wel verklappen dat het een klein, vinnig kereltje was - een schilder ooit een merkwaardige opdracht gaf.

Die schilders knecht van de destijds algemeen bekende firma van Resteren uit de Laanstraat, weet zich best te herinneren, dat hij op verzoek van mijnheer het hek niet zoals gebruikelijk met parafine in moest smeren, maar ... met nauwelijks drogende koolteer. Dat duurde minstens drie maanden voor het hek droog kon zijn en zo werd de jeugd toen al op afstand gehouden.

Slagerij

Na het overlijden van de heer des huizes werd aan de villa een andere bestemming gegeven. In de slagerij in de Laanstraat, waar nu Bonne de Vries gevestigd is, dreef aan het begin van deze eeuw de firma Houber & De Jong haar handel. De firmanten kregen onderling moeilijkheden en het gevolg was dal Houber de slagerij alleen voorzette en De Jong in 1925 in die witte villa (uiteraard na een zeer ingrijpende verbouwing) een slagerij begon.

Het werd achteraf het startschot tol meer negotie in die straat, wam geleidelijk aan kwam er meer activiteit. De stallen van de villa en de vier huizen in de poot van de L vormige 'blinde darm ’ (om nog eens een ander lichaamsdeel te noemen) werden gekocht door garage Messing en gingen vrijwel geheel tegen de grond, om plaats te maken voor parkeerboxen, waar toen al steeds meer behoefte aan was.

In één daarvan kwam de brandweerauto te staan (tot dan in de garage, welke schuin tegenover het gemeentehuis gelegen was), terwijl de chauffeur van die rode auto (de heer van Dijen) in één van die huizen bij de stallen kwam te wonen.

Later werd het gehele complex verkocht aan de familie de Moraaz Imans, waarvan een zoon hel geheel omzette in de Oranjegarage, welke nog altijd in de huidige vorm te herkennen is.

Lange rij

De witte villa van de oorspronkelijke foto werd in 1972 gesloopt en vervangen door de slagerij. Overigens was toen al geruime tijd tussen de slagerij en Oranjegarage een groot pand met drie winkels (met bovenwoning) neergezet. Gezien vanaf het kruispunt bij ’De la Promenade’ (zoals De Prom toen nog heette) waren dat de bloemenzaak van Majoor, de textielwinkel waar de vader van musicus Siem Keijzer korsetten en dergelijke lingerie verkocht en ten slotte nog een hoedenwinkel.

Slager de Jong werd overigens omstreeks 1930 opgevolgd door Mastenbroek en na de oorlog (1950) door van Bekkum, van Lierop en Luiten. Het winkelwoonhuis daarnaast veranderde eveneens van bestemming. De drie winkels maakten plaats voor een horecabedrijf waar ook De Prom een dependances in gevestigde.

De winnaar deze week is: Ruud Krol uit Apeldoorn.

Voor meer dan 1500 verhalen over Baarn lezen. Kijk dan op Https://Groenegraf.blogspot.com

Zoekplaatje in Baarn

 1: Waar stond deze villa, later een slagerij?

U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje naar:

Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN

Of stuur een e-mail naar :bakker.groenegraf@gmail.com

Onder de goede inzenders verloten we het boek “Waarom redden" over de Brandweer van Baarn.

Dit boek is geschreven door Maartje Hormes en Leen Bakker en uitgegeven door Personeelsvereniging Brandweer Baarn in 2007.

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn, beschikbaar gesteld door Mitra Baarn – Van der Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn, tel: 035-5426063.

Lees de meer dan 1500 verhalen over Baarn op: [HTTPS://groenegraf.blogspot.com]